Projekt Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia ........ 2006 r. w sprawie wykrywania skażeń i właściwości organów w tych sprawach
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia ........ 2006 r. w sprawie wykrywania skażeń i właściwości organów w tych sprawach
Na podstawie art. 6 ust.2 pkt 5 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416, Nr 277, poz. 2742 oraz z 2005 r., Nr 180, poz. 1496) zarządza się co następuje:
§ 1.
Rozporządzenie określa organizację, warunki przygotowania oraz funkcjonowania systemów obserwacji, pomiarów, analiz, prognozowania i powiadamiania o skażeniach na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz właściwości organów w tych sprawach.
§ 2.
Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:
1) monitoring skażeń - systematyczną obserwację prowadzoną w określonych geograficznie punktach lub obszarach w celu wykrywania źródeł lub ognisk zakażeń, uwolnienia do środowiska materiałów powodujących skażenie lub stwierdzenia zmian stopnia tego skażenia;
2) wykrywanie skażeń - zorganizowane działanie realizowane w określonym rejonie i czasie w celu potwierdzenia lub wykluczenia obecności skażeń chemicznych, promieniotwórczych i zakażeń czynnikami biologicznymi;
3) rozpoznanie skażeń - zorganizowane działania prowadzone po zaistnieniu zdarzenia powodującego skażenie w celu określenia rodzaju, charakteru i stopnia skażenia oraz wyznaczenia granic obszarów, na których konieczne jest prowadzenie działań interwencyjnych;
4) prognozowanie skażeń - ocena skali zagrożenia dla ludności, Sił Zbrojnych i środowiska oraz potencjalnych skutków skażeń i potencjalnego rozwoju sytuacji, prowadzona na podstawie danych o źródłach skażenia lub danych z rozpoznania skażeń z uwzględnieniem danych meteorologicznych i charakterystyki terenu, prowadzona w oparciu o obowiązujące metodyki i procedury postępowania;
5) ocena sytuacji skażeń - działania analityczne prowadzone na podstawie danych z prognozowania i rozpoznania skażeń służące opracowaniu zaleceń i sposobów postępowania, służące ograniczeniu i likwidacji skutków skażeń;
6) systemy wykrywania i alarmowania - zorganizowane układy elementów, ogniw powiązanych wzajemnymi relacjami organizacyjno - technicznymi, przeznaczone do identyfikacji skażeń i zakażeń oraz wytwarzania, gromadzenia, przetwarzania i wstępnej analizy informacji o uwolnieniu do środowiska materiałów promieniotwórczych, chemicznych, zakaźnych czynników biologicznych i powstania ognisk chorobowych a także powstałych w następstwie takich zdarzeń skażeniach i zakażeniach oraz potencjalnych źródłach tych zagrożeń. W skład systemu wykrywania i alarmowania, zwanego dalej "SWA", wchodzą: centrum dyspozycyjne, sprawujące nadrzędną rolę w procesie zarządzania systemem oraz jego zasobami informacji oraz zorganizowany terytorialnie system urządzeń technicznych, metod i sposobów przekazywania dla ludności i wojskom komunikatów ostrzegawczych i sygnałów alarmowych powszechnie obowiązujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uruchamiany na podstawie decyzji właściwych terytorialnie władz lub dowódców jednostek sił zbrojnych przez podległe im centra dyspozycyjne;
7) systemy obserwacji - jednolite systemy obserwacji wykorzystywane przez wszystkie zainteresowane podmioty, pozwalające na jednoznaczną interpretację informacji pozyskanych z systemów obserwacji.
§ 3.
W skład systemów obserwacji, pomiarów, analiz, prognozowania i powiadamiania o skażeniach na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwanych dalej "systemami", wchodzą:
1) systemy wykrywania i alarmowania obejmujące:
a) System Wykrywania Skażeń Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej - nadzorowany przez Ministra Obrony Narodowej,
b) system stacji wczesnego wykrywania skażeń promieniotwórczych i placówek prowadzących pomiary skażeń promieniotwórczych - nadzorowany przez Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki,
c) system prowadzenia działań interwencyjnych w sytuacji skażeń - nadzorowany przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych,
d) sieć nadzoru epidemiologicznego i kontroli chorób zakaźnych w kraju - nadzorowaną przez ministra do spraw zdrowia,
e) wojewódzkie SWA i wojewódzkie systemy wczesnego ostrzegania - nadzorowane przez wojewodów,
f) formacje Obrony Cywilnej przeznaczone do monitoringu, wykrywania i rozpoznania skażeń - tworzone i nadzorowane, przez podmioty wymienione w art. 138 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony,
g) inne organy i jednostki organizacyjne dokonujące obserwacji i pomiarów skażeń na terenie kraju;
2) organy i jednostki organizacyjne dokonujące analizy i oceny sytuacji skażeń oraz opracowywania, ogłaszania i wprowadzania działań interwencyjnych.
§ 4.
Organizację systemów określają podmioty, o których mowa w § 3.
§ 5.
Podległość organizacyjna jednostek organizacyjnych i formacji, o których mowa w § 3 pkt 1 lit. f i g oraz pkt 2, włączonych do systemów nie podlega zmianie.
§ 6.
Systemy zapewniają w szczególności:
1) realizację sojuszniczych zobowiązań Rzeczypospolitej Polskiej oraz zobowiązań wynikających z ratyfikowanych porozumień międzynarodowych w przedmiotowej sprawie;
2) wprowadzanie przedsięwzięć i stanów alarmowych określonych w Wykazie Przedsięwzięć Narodowego Systemu Pogotowia Kryzysowego;
3) monitoring, wykrywanie i rozpoznanie skażeń według standardów i norm krajowych, umożliwiające natychmiastowe wykrycie wzrostu poziomu skażeń i alarmowanie, w tym w warunkach katastrof technologicznych, naturalnych, ataków terrorystycznych oraz w stanach nadzwyczajnych;
4) ostrzeganie i alarmowanie ludności lub Sił Zbrojnych o skażeniach;
5) uruchamianie programu pomiarów awaryjnych;
6) opracowywanie ocen eksperckich stanu zagrożenia skażeniami i przygotowywanie zaleceń postępowania ochronnego;
7) doradztwo specjalistyczne w zakresie metodyki ograniczania zasięgu i skutków skażeń;
8) uruchamianie systemów wykrywania i alarmowania o skażeniach ludności lub Sił Zbrojnych oraz uruchamianie działań interwencyjnych;
§ 7.
1. Przygotowanie systemów realizują w zakresie swoich kompetencji podmioty, o których mowa w § 3, w szczególności przez:
1) działania planistyczne, organizacyjne i szkoleniowe dotyczące:
a) aktualizacji danych o potencjalnych źródłach zagrożenia skażeniami,
b) doskonalenia procedur podnoszenia gotowości systemu stosownie do poziomu zagrożenia skażeniami,
c) aktualizację planów rozmieszczenia punktów wykonujących pomiary skażeń w zależności od stanu gotowości systemu i danych wynikających z analizy potencjalnych zagrożeń,
d) doskonalenie sposobów i procedur współdziałania w zakresie monitoringu, prognozowania, rozpoznania i oceny sytuacji skażeń,
e) sposobów organizacji i utrzymania łączności i wymiany informacji o skażeniach w warunkach pokoju i w stanach nadzwyczajnych,
f) tworzenia warunków do preferencyjnego przekazu informacji w systemach wykrywania i alarmowania,
g) doskonalenia procedur uruchamiania i wdrażania zadań z Wykazu Przedsięwzięć Narodowego Systemu Pogotowia Kryzysowego;
2) organizowanie szkoleń i doskonalenia osób funkcyjnych w zakresie: wiedzy o właściwościach źródeł skażeń, systemów ochrony przed skażeniami, sposobów i metodyki dokonywania pomiarów skażeń, oceny sytuacji skażeń, usuwania skutków skażeń oraz prawnych rozwiązań dotyczących zagadnień ochrony przed skażeniami;
3) organizowanie oraz prowadzenie ćwiczeń i treningów sprawdzających i doskonalących funkcjonowanie systemów i procedur.
§ 8.
1. Interoperacyjność funkcjonowania systemów zapewniają ministrowie, którym te systemy podlegają lub którzy nadzorują jednostki objęte systemami, w szczególności poprzez stosowanie w ramach systemów, o których mowa w § 3, standardów, metodyk i obowiązujących norm w zakresie prowadzenia pomiarów, analizy i oceny sytuacji skażeń oraz formatów meldunków wymienianych w ramach systemów.
2. Stosowane w ramach systemów standardy i procedury powinny zapewniać możliwość współpracy wynikającej ze zobowiązań sojuszniczych oraz w ramach Unii Europejskiej.
3. Koordynację w zakresie interoperacyjność funkcjonowania systemów zapewnia minister właściwy do spraw wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej.
4. Podmioty, o których mowa w § 3, w sytuacji wykrycia zagrożenia skażeniami lub wystąpienia skażeń, odpowiedzialne są za niezwłoczne powiadomienie właściwego terenowego organu administracji publicznej odpowiedzialnego za ochronę ludności.
§ 9.
1. Sygnały alarmowe i komunikaty ostrzegawcze powszechnie obowiązujące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej określa załącznik do rozporządzenia.
2. Sygnały alarmowe i komunikaty ostrzegawcze są prawnie chronione i mogą być wyłącznie wykorzystane na potrzeby systemów wykrywania i alarmowania w sytuacji rzeczywistego zagrożenia, z zastrzeżeniem ust. 4.
3. Decyzje o wprowadzeniu lub ogłoszeniu sygnału podejmuje właściwy terytorialnie organ administracji publicznej.
4. Wykorzystanie sygnałów alarmowe i komunikatów ostrzegawczych w ramach treningów i ćwiczeń systemów wykrywania i alarmowania możliwe jest po ogłoszeniu tego faktu przez właściwe terenowo władze administracyjne z 24 godzinnym wyprzedzeniem w środkach masowego przekazu i w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie. Ogłoszenie zawiera informacje o zakresie i zasięgu terenowym prowadzonego treningu lub ćwiczenia.
§ 10.
1. W zakresie realizacji zobowiązań sojuszniczych i w stanach nadzwyczajnych oraz skażeń powstałych na skutek ataku terrorystycznego z zastosowaniem trujących substancji chemicznych, promieniotwórczych i z wykorzystaniem biologicznych czynników zakaźnych nadzór nad funkcjonowaniem systemów sprawuje Minister Obrony Narodowej we współpracy z ministrami właściwymi do: spraw wewnętrznych, zdrowia i środowiska.
2. W sytuacjach, o których mowa w ust 1, zadania centrum dyspozycyjnego systemów wykrywania i alarmowania o skażeniach wypełnia wojskowy Centralny Ośrodek Analizy Skażeń.
3. Minister Obrony Narodowej we współpracy z ministrami właściwymi do spraw: wewnętrznych, zdrowia i środowiska opracowuje, aktualizuje i uruchamia stosowne plany i procedury współdziałania jednostek organizacyjnych podległych i nadzorowanych przez tych ministrów w realizacji zadań w sytuacjach, o których mowa w ust.1.
4. Plany i procedury, o których mowa w ust. 3, w szczególności obejmują:
a) katalog zagrożeń skażeniami, którym należy przeciwdziałać, związane z tym zadania priorytetowe, niezbędne elementy systemu na kierunkach lub w określonych rejonach i terminy osiągnięcia ich gotowości do pracy,
b) częstotliwość dokonywania pomiarów i terminy oraz miejsce przekazywania danych i obiegu informacji,
c) sposoby wykorzystania informacji będących w posiadaniu Ośrodka Analizy Skażeń Sił Zbrojnych,
d) zasady funkcjonowania systemu powiadamiania ze szczególnym uwzględnieniem zagrożonych kierunków lub rejonów.
§ 11.
Minister właściwy do spraw środowiska zapewnia organom i jednostkom organizacyjnym dokonujących analizy i oceny sytuacji skażeń dane meteorologiczne na potrzeby systemów.
§ 12.
Systemy mogą być rozwijane, uruchamiane i wykorzystywane w razie wystąpienia działań terrorystycznych lub innych nadzwyczajnych zdarzeń powodujących masowe skażenia lub masowe zagrożenia skażeniami.
§ 13.
1. Minister Obrony Narodowej oraz minister właściwy do spraw wewnętrznych we współpracy z wojewodami prowadzą nie rzadziej niż raz w roku - ogólnokrajowe treningi uruchamiania systemów oraz nie rzadziej niż raz na trzy lata - ogólnokrajowe ćwiczenia z wykorzystaniem systemów.
2. Koszty przygotowania i przeprowadzenia treningów i ćwiczeń pokrywane są odpowiednio z budżetów: Ministra Obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw wewnętrznych i wojewodów.
3. Cele treningów i ćwiczeń ogólnokrajowych powinny być tak określone, aby zapewniały możliwość sprawdzenia przygotowania systemów do działania w sytuacji pokoju i stanach nadzwyczajnych, realizacji zadań wynikających z Wykazu Przedsięwzięć Narodowego Systemu Pogotowia Kryzysowego oraz weryfikację i doskonalenie mechanizmów funkcjonowania systemów i procedur.
§ 14.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji
Uzasadnienie
Nowelizacja art. 6 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416, Nr 277, poz. 2742 oraz z 2005 r., Nr 180, poz. 1496) stworzyła konieczność opracowania nowego projektu rozporządzenia Rady Ministrów określającego kwestie organizacji, warunków przygotowania oraz funkcjonowania systemów obserwacji, pomiarów, analiz, prognozowania i powiadamiania o skażeniach na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz określającego właściwości organów w tych sprawach zaistniała potrzeba wydania dla którego niniejszy przepis stanowi podstawę prawną do jego wydania.
Przedmiotowa zmiana, polegająca na skreśleniu w art. 6 ust. 2 pkt 5 słowa "promieniotwórczych", dała możliwość całościowego uregulowania problematyki skażeń, a nie tylko jej wycinka, tj. skażeń promieniotwórczych. Ponadto w ten sposób została wyeliminowana niespójność pomiędzy art. 6 ust. 2 pkt 5 ustawy (w brzmieniu przed nowelizacją była mowa o skażeniach promieniotwórczych) a art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy określającym wszystkie systemy.
W treści projektu rozporządzenia w § 2 zostały wyjaśnione lub dookreślone pojęcia, które mogły budzić wątpliwości interpretacyjne, np. takie jak: monitoring skażeń, wykrywanie skażeń, rozpoznanie skażeń, prognozowanie skażeń, ocena sytuacji skażeń, systemy wykrywania i alarmowania oraz systemy obserwacji.
Zgodnie z § 3 projektu w skład systemów obserwacji pomiarów, analiz i powiadamiania o skażeniach wchodzą systemy wykrywania i alarmowania oraz organy i jednostki organizacyjne dokonujące takich analiz i ocen.
Następnie w § 6-8 zostały określone zadania realizowane przez podmioty odpowiedzialne za przygotowania tych systemów i utrzymania w gotowości do działania oraz określone mechanizmy współpracy i wymiany informacji o zagrożeniach kierując się zasadą nadrzędności władz o właściwościach ogólnych nad podmiotami o uprawnieniach szczegółowych. W dalszej kolejności określone zostały kompetencje w odniesieniu do szczegółowych zagrożeń (chemicznych, biologicznych i promieniotwórczych) i współdziałanie właściwych organów w tym zakresie
Ponadto w § 9 projektu została określona tabela sygnałów powszechnego ostrzegania, stanowiąca załącznik do projektu, likwidując tym samym lukę prawną powstałą po utracie z dniem 1 lipca 2004 r. mocy prawnej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 września 1993 r. w sprawie obrony cywilnej (Dz. U. Nr 93, poz. 429), do którego załącznikiem była tabela sygnałów powszechnego ostrzegania.
Rozporządzenie nie dotyczy zagadnienie związanych z regulacjami Unii Europejskiej
Wejście w życie rozporządzenia nie wpłynie na rynek pracy, konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość oraz na sytuację i rozwój regionów.
Skutki finansowe wprowadzenia rozporządzenia szacowane są jako nieistotne dla budżetu państwa. Wynika to z faktu, iż nie są powoływane nowe organy czy jednostki organizacyjne. Ewentualne wydatki wiązać się będą z kosztami prowadzonych treningów i ćwiczeń organów administracji państwowej i samorządowej i ewentualnych szkoleń pracowników, które byłyby pokrywane z budżetów bieżących podmiotów odpowiedzialnych za przygotowanie i funkcjonowanie systemów.