Informacja z inspekcji zakładów górniczych KGHM „Polska Miedź” S.A. w Lubinie
przeprowadzonej w dniach od 13 do 15 stycznia 2004 r. przez inspektorów Okręgowych Urzędów Górniczych przy współudziale Departamentu Kontroli Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Wyższego Urzędu Górniczego
Kombinat Górniczo – Hutniczy „Polska Miedź” S.A. jako przedsiębiorca ma w swojej strukturze trzy zakłady górnicze:
- Zakład Górniczy „Lubin”,
- Zakład Górniczy „Polkowice – Szeroszowice”,
- Zakład Górniczy „Rudna”.
We wszystkich trzech zakładach notowany jest najwyższy stopień zagrożenia tąpaniami oraz najwyższy stopień zagrożenia wodnego. Ze względu na dużą głębokość eksploatacji występują tam niekorzystne warunki klimatyczne zmieniające się wraz ze wzrostem głębokości w przedziale od 210 C do ponad 450 C.
Na koniec 2003 roku w kopalniach tych wydobyto ok. 30 mln. ton rudy miedzi przy zatrudnieniu 11 417 pracowników.
W roku 2003 w ww. zakładach górniczych nastąpiło pogorszenie stanu bezpieczeństwa. Odnotowano osiem wypadków śmiertelnych, oraz jedenaście ciężkich W przypadku wypadków śmiertelnych pięć spowodowanych było tąpnięciem, a trzy miały związek z oberwaniem się skał ze stropu. Warto podkreślić, iż w okresie od 2000 r. do 2002 r. w zakładach tych wystąpiło jedenaście wypadków śmiertelnych i cztery wypadki ciężkie.
Za najważniejsze przyczyny zaistniałych wypadków należy uznać:
w przypadku tąpnięć skomplikowane warunki górniczo – geologiczne:
- znaczną głębokość i coraz większe zaawansowanie eksploatacji,
- eksploatację w partiach resztkowych,
- prowadzenie robót w sąsiedztwie aktywnych sejsmicznie stref uskokowych,
- charakter skał otaczających złoże.
w przypadku zagrożenia zwałowego:
- występowanie stref o zniszczonej strukturze skał stropowych w sąsiedztwie zaburzeń tektonicznych,
- nieuwaga osób ulegających wypadkom,
w przypadku zagrożeń technicznych:
- nieprzestrzeganie przez pracowników podstawowych zasad bezpieczeństwa w czasie eksploatacji oraz przy obsłudze urządzeń pojazdów i maszyn z napędem spalinowym.
Nadzór i kontrolę nad zakładami górniczymi wchodzącymi w skład KGHM Polska Miedź S.A. sprawuje Okręgowy Urząd Górniczy we Wrocławiu. Jako jednostka nadzorująca bada przyczyny zaistniałych wypadków oraz czuwa nad stanem bezpieczeństwa i higieny pracy. W 2003 r. OUG we Wrocławiu ustalał stan faktyczny i przyczyny 24 niebezpiecznych zdarzeń i wypadków. Każde ustalenie kończyło się sporządzeniem orzeczenia określającego przyczyny i okoliczności powstawania wypadków. Ustalano sankcje wobec osób winnych naruszenia przepisów a także środki mające na celu zapobieganie podobnym zdarzeniom. Po wypadkach w O/ZG „Lubin” Prezes Wyższego Urzędu Górniczego powołał specjalne Komisje do analizy przyczyn i okoliczności tych zdarzeń. Po zakończeniu prac Komisji przesłano wnioski i zalecenia do Przedsiębiorcy w celu ich realizacji, oraz do zapoznania do Ministra Skarbu Państwa.
W związku ze sprawowanym nadzorem w omawianym okresie czasu Okręgowy Urząd Górniczy we Wrocławiu przeprowadził w podległych mu kopalniach łącznie 1272 inspekcje. Obejmowały one całość zagadnień związanych z prowadzeniem ruchu zakładów górniczych, w tym analizę i ocenę występujących zagrożeń naturalnych, technicznych i organizacyjnych, oraz sposoby przeciwdziałania tym zagrożeniom.
W wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych wstrzymano 84 nieprawidłowo prowadzone roboty górnicze, a stwierdzone nieprawidłowości nakazano niezwłocznie usunąć wydając stosowne decyzje i zarządzenia. W odniesieniu do pracowników kopalń rud miedzi w 203 przypadkach zastosowano sankcje karne: w ośmiu przypadkach zakazano wykonywania czynności dozoru i kierownictwa w ruchu zakładu górniczego, w 122 przypadkach nałożono mandaty karne, skierowano 3 wnioski o ukaranie do sądów rejonowych i w 70 przypadkach wyciągnięto względem pracowników konsekwencje służbowe.
Inspekcja zakładów górniczych KGHM „POLSKA MIEDŹ” S.A. w Lublinie przeprowadzona w dniach od 13 do 15 stycznia 2004 r. przez inspektorów okręgowych urzędów górniczych przy współudziale przedstawicieli Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Wyższego Urzędu Górniczego odbywała się na podstawie art. 109 Ustawy Prawo Geologiczne i Górnicze oraz Programu inspekcji kopalń miedzi z dnia 05.01.2004r.
Inspekcją objęto trzy zakłady górnicze wydobywające rudy miedzi: Zakład Górniczy „Lubin”, Zakład Górniczy „Polkowice – Szeroszowice”, Zakład Górniczy „Rudna”.
Skontrolowano osiem oddziałów eksploatacyjnych, cztery oddziały napraw, przeglądów i kontroli maszyn górniczych, trzy oddziały odstawy urobku przenośnikami taśmowymi, dwa oddziały urządzeń elektrycznych, dwie komory paliw, jeden skład materiałów wybuchowych. Czynnościami kontrolnymi objęto również pracę kopalnianych działów BHP i szkolenia oraz Kopalnianą Stację Sejsmiczną. W inspektorowanych zakładach górniczych przeprowadzono łącznie 11 inspekcji dołowych.
Stwierdzono następujące nieprawidłowości w poszczególnych zakładach górniczych:
ZG „Polkowice – Sieroszowice”
w zakresie działania działu BHP stwierdzono wprowadzenie sprzecznego z ustawą Prawo geologiczne i górnicze zapisu umożliwiającego wstrzymanie robót przez pracowników działu BHP, nawet w przypadku bezpośredniego zagrożenia dla załogi,
w rejonie pogorszonych warunków geologiczno – górniczych stwierdzono występowanie luźno wiszących skał stwarzających możliwość opadu w miejscu przejścia załogi,
w stacji transformatorowej stwierdzono brak osłony listwy zaciskowej X7 w komorze wyłącznika mocy,
dokonywanie zmian w poleceniach pisemnych przez osobę do tego nieupoważnioną.
ZG „Lubin”
stwierdzono lokalnie niewykonywanie skutecznie obrywki ręcznej,
wskazano na uszkodzony manometr na rurociągu przeciwpożarowym,
brak jednego obowiązującego regulaminu transportu w zakresie ruchu pojazdów i samojezdnych maszyn górniczych z napędem spalinowym.
ZG „Rudna”
stwierdzono brak zainstalowania wymaganych urządzeń wentylacyjnych,
wskazano na utratę funkcjonalności obudowy kotwowej i brak uzupełnienia obudowy tych miejsc oraz na uszkodzoną mechanicznie i zdeformowaną obudowę rozdzielnicy skrzynkowej co może powodować porażenie prądem elektrycznym,
stwierdzono nieprawidłowe warunki klimatyczne w rejonie prowadzonych robót górniczych z powodu przekroczenia temperatury dopuszczalnej przepisami,
wykazano brak przeszkolenia pracowników w zakresie zmiany stopnia zagrożenia tąpaniami,
stwierdzono zatrudnienie pracownika jako operatora wozu SWT – M bez wymaganych uprawnień,
wskazano na niewykonywanie przez kierownictwo Działu BHP ustalonego limitu kontroli stanowisk pracy na dole i nie wyciąganie konsekwencji w stosunku do winnych stwierdzonych nieprawidłowości.
W wyniku przeprowadzonych czynności inspekcyjnych wnioskowano o:
1. Kontynuację prac nad doskonaleniem metod oceny stanu zagrożenia tąpaniami w tym zwiększenie dokładności lokalizacji składowej pionowej ognisk zjawisk sejsmicznych , poprawy skuteczności stosowanej profilaktyki, oraz ograniczenie zatrudnienia w rejonach najbardziej zagrożonych.
2. Informowanie na bieżąco pracowników o wprowadzonych zmianach warunków pracy w zagrożonych obszarach.
3. Zweryfikowanie zakresu działania służb BHP oraz kart pracy i przeanalizowanie zakresów działania wszystkich działów kopalni, oraz zakresów czynności kierownictwa i dozoru ruchu w aspekcie obowiązujących przepisów.
4. Opracowanie nowego regulaminu transportu.
5. Podjęcie działań organizacyjno – technicznych w zakresie poprawy stanu technicznego instalacji elektrycznych w stosowanych pojazdach.
6. Rozważenie oczujnikowania dróg transportu urobku.
7. Dążenie do stosowania ruchomych składów MW typu modułowego pozwalającego na rozłączenie kontenerów ze środkami strzałowymi od podwozia pojazdu samochodowego.
8. Dokonywanie dalszej analizy i oceny wpływu wprowadzenia systemu WSP na bezpieczeństwo pracy.