Fundusz Kościelny - Komunikaty - Biuletyn Informacji Publicznej MSWiA

Dotacje z Funduszu Kościelnego

Podstawa prawna i organizacja

Fundusz Kościelny został powołany na mocy art. 8 ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego (Dz. U. Nr 9, poz. 87, z późn. zm.) jako forma rekompensaty dla kościołów za przejęte przez Państwo nieruchomości ziemskie. Fundusz ten, stosownie do zasady równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych wyrażonej w art. 25 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., działa na rzecz kościołów i innych związków wyznaniowych, posiadających uregulowany status prawny w Rzeczypospolitej Polskiej.

Fundusz Kościelny stanowi wyodrębnioną pozycję w części 43 budżetu państwa - wyznania religijne oraz mniejszości narodowe i etniczne, w dziale 758 – różne rozliczenia, w rozdziale 75822 – Fundusz Kościelny, której dysponentem jest minister właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych – obecnie Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Przeznaczenie środków Funduszu Kościelnego

Środki Funduszu Kościelnego, stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 20 marca 1950 r. i § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 1990 r. w sprawie rozszerzenia celów Funduszu Kościelnego (Dz. U. Nr 61, poz. 354), przeznacza się na następujące cele:

• wspomaganie kościelnej działalności charytatywno-opiekuńczej, kościelnej działalności oświatowo-wychowawczej i opiekuńczo-wychowawczej a także inicjatyw związanych ze zwalczaniem patologii społecznych oraz współdziałania w tym zakresie organów administracji rządowej z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi;

Dotacje z Funduszu Kościelnego na wspomaganie działalności charytatywno-opiekuńczej, oświatowo-wychowawczej i opiekuńczo-wychowawczej udzielane są m.in. na zakłady opiekuńczo-lecznicze, domy opieki społecznej, specjalistyczne zakłady dla głęboko upośledzonych dzieci i dorosłych, domy starców, domy samotnej matki, schroniska dla bezdomnych i jadłodajnie, zakłady wychowawcze i specjalnej troski, domy dziecka, ochronki, żłobki, przedszkola, szkoły podstawowe i średnie ogólne i specjalistyczne, bursy, internaty, świetlice itp. placówki prowadzone przez kościelne osoby prawne. Dotacje przeznaczone są głównie na budowę, rozbudowę, remonty, adaptacje i modernizacje tych placówek. W nielicznych, szczególnie uzasadnionych przypadkach, z Funduszu finansuje się również zakup wyposażenia i pomocy dydaktycznych o charakterze trwałym. Środków z Funduszu nie przeznacza się na pokrywanie kosztów bieżącego utrzymania tych placówek, takich jak np. nośniki energii, żywność, odzież, środki czystości, lekarstwa i artykuły sanitarne, usługi eksploatacyjne, wynagrodzenia itp. Z Funduszu Kościelnego nie udziela się dotacji na finansowanie placówek oświatowo-wychowawczych o charakterze kultowym, jak np. punkty katechetyczne, grupy oazowe, punkty rekolekcyjne itp.

• remonty i konserwację obiektów sakralnych o wartości zabytkowej;

Dotacje z Funduszu Kościelnego są udzielane wyłącznie na remonty i konserwację zabytkowych obiektów o charakterze sakralnym i to tylko na wykonywanie podstawowych prac zabezpieczających sam obiekt (w szczególności remonty dachów, stropów, ścian i elewacji, osuszanie i odgrzybianie, izolację, remonty i wymianę zużytej stolarki okiennej i drzwiowej, instalacji elektrycznej, odgromowej, przeciwwłamaniowej i przeciwpożarowej itp.). Z Funduszu nie finansuje się remontów i konserwacji obiektów towarzyszących (takich jak np.: dzwonnice wolnostojące, krzyże) ruchomego wyposażenia obiektów sakralnych (takich jak np.: obrazy, ikonostasy, stalle, epitafia, szaty i naczynia liturgiczne, instrumenty muzyczne, dzwony) oraz otoczenia świątyni, a także stałych elementów wystroju wnętrz (takich jak np.: polichromie, freski, witraże i posadzki).

• finansowanie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne duchownych;

Środki Funduszu Kościelnego przeznaczane są również na finansowanie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne duchownych na zasadach i w trybie przewidzianym w odrębnych przepisach. Stosownie bowiem do art. 86 ust. 4 w zw. z ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015, poz. 581, z późn. zm.) składki na ubezpieczenie zdrowotne duchownych oraz alumnów wyższych seminariów duchownych i teologicznych, postulantów, nowicjuszy, juniorystów oraz ich odpowiedników, z wyłączeniem osób duchownych będących podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych lub zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych, są finansowane z Funduszu Kościelnego, na co Fundusz Kościelny otrzymuje dotację z budżetu państwa. Zgodnie z art. 16 ust. 10 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121, z późn. zm.) Fundusz Kościelny finansuje składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe duchownych nie podlegających tym ubezpieczeniom z innych tytułów w wysokości 80%, a za członków zakonów kontemplacyjnych klauzurowych i misjonarzy w okresach pracy na terenach misyjnych w 100%. Jak stanowi art. 16 ust. 10a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe duchownych, o których mowa w art. 9 ust. 1a, finansuje Fundusz Kościelny, zgodnie z ust. 10 pkt 1, w części obliczonej od różnicy podstawy wymiaru składek określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5 i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy.

Mając na uwadze dokonane przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 25 lutego 2016 r. zwiększenie środków finansowych w części 43 budżetu państwa - wyznania religijne oraz mniejszości narodowe i etniczne, w rozdziale 75822 – Fundusz Kościelny na poniższe cele, uprzejmie informujemy, że kościelne osoby prawne będą mogły ubiegać się o przyznanie dotacji z Funduszu Kościelnego na realizację, w 2016 r., następujących zadań:

1. remonty zabytkowych obiektów sakralnych - zgodnie z art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2013, poz. 1409, z późn. zm.), przez remont należy rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a nie stanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym;
2. wykonywanie działalności charytatywno-opiekuńczej obejmującej w szczególności:
   1. prowadzenie zakładów dla sierot, starców, osób upośledzonych fizycznie lub umysłowo oraz innych kategorii osób potrzebujących opieki,
   2. prowadzenie szpitali i innych zakładów leczniczych oraz aptek,
   3. organizowanie pomocy w zakresie ochrony macierzyństwa,
   4. organizowanie pomocy sierotom, osobom dotkniętym klęskami żywiołowymi i epidemiami, ofiarom wojennym, znajdującym się w trudnym położeniu materialnym lub zdrowotnym rodzinom i osobom, w tym pozbawionym wolności,
   5. prowadzenie żłobków, ochronek, burs i schronisk,
   6. udzielanie pomocy w zapewnianiu wypoczynku dzieciom i młodzieży znajdującym się w potrzebie,
   7. krzewienie idei pomocy bliźnim i postaw społecznych temu sprzyjających,
   8. przekazywanie za granicę pomocy ofiarom klęsk żywiołowych i osobom znajdującym się w szczególnej potrzebie.

Poniżej szczegółowe zasady postępowania przy udzielaniu dotacji z Funduszu Kościelnego w 2016 r.:

1. Termin składania wniosków, których formularze dostępne są do pobrania poniżej – od dnia 21 kwietnia do dnia 20 maja 2016 r. W uzasadnionych przypadkach, spowodowanych zdarzeniem losowym lub wynikających z ważnego interesu społecznego, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji może wyrazić zgodę na złożenie wniosku po terminie.
2. Wnioski zostaną zweryfikowane pod względem formalnym przez pracowników Departamentu Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. W przypadku braków formalnych we wniosku, wnioskodawca zostanie poinformowany o konieczności jego uzupełnienia (w terminie 7 dni).
3. Dyrektor Departamentu Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych powoła komisję, której zadaniem będzie opiniowanie wniosków o przyznanie dotacji. W skład komisji będą wchodzić pracownicy Departamentu Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych oraz, jako Przewodniczący komisji, Dyrektor Departamentu Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych.
4. Opiniowanie wniosków odbywać się będzie dwustopniowo. Pierwszą opinię przygotują pracownicy Departamentu Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Następnie opinia ta będzie przedstawiana na posiedzeniach komisji. Komisja dokonywać będzie wyboru wniosków zwykłą większością głosów. W przypadku równej liczby głosów decydować będzie głos Przewodniczącego komisji. Z każdego posiedzenia komisja sporządzać będzie protokół.
5. Na podstawie protokołów z posiedzeń komisji będzie sporządzany wykaz wniosków wraz z propozycjami wysokości dotacji.
6. Przewodniczący komisji niezwłocznie (nie później niż w terminie 7 dni) przedstawi Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji wstępną propozycję podziału dotacji z Funduszu Kościelnego na 2016 r.
7. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji wydaje decyzję w sprawie podziału dotacji z Funduszu Kościelnego.
8. Na podstawie decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji przygotowane zostaną projekty umów, których wzory dostępne są do pobrania poniżej; określających m.in. tryb i zasady udzielania oraz rozliczania dotacji. Umowę z wnioskodawcą podpisuje Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, bądź osoba upoważniona.
9. Sprawozdania częściowe/końcowe z wykonania zadania dotowanego z Funduszu Kościelnego, których formularz dostępny jest do pobrania poniżej, będą przyjmowane w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji. W przypadku stwierdzenia uchybień formalnych, Departament Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych niezwłocznie wystąpi o ich usunięcie do Zleceniobiorcy.
10. Departament Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych będzie oceniał wykonanie zadania pod względem merytorycznym i sporządzał opinię w sprawie realizacji zadania. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w sprawozdaniu z wykonania zadania Departament Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych niezwłocznie podejmie działania zmierzające do ich wyjaśnienia, po czym ponownie oceni wykonanie zadania pod względem merytorycznym.
11. Departament Budżetu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oceniać będzie wykonanie zadania pod względem finansowym i przekazywać będzie opinię z wykonania zadania Departamentowi Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych.
12. Departament Kontroli, Skarg i Wniosków Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji może przeprowadzić kontrolę prawidłowości wykonania zadania przez Zleceniobiorcę.
13. Departament Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych przedkładać będzie Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji informację dotyczącą realizacji zadania w celu zatwierdzenia rozliczenia dotacji.

Adres do korespondencji:

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji
Departament Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych
z dopiskiem „Fundusz Kościelny”
ul. Batorego 5
02-591 Warszawa

Szczegółowe informacje można uzyskać pod nr telefonów: 315-21-48, 315-20-97,  315-21-49, 315-21-51